Een dagje eten met Sofie

Hoewel ik er inmiddels aan gewend ben dat ik mijn voedselinname tot het laatste hapje in mijn eetdagboek moet noteren, inclusief alle gedachten en gevoelens, ben ik er nog niet bepaald gelukkig mee. Ik haat dat ding met een diepe haat en zodra ik ermee mag stoppen, steek ik hem in de fik of slinger ik hem uit mijn raam. Ik haat het. Ik haat het. Ik haat het. Maar ik zie er wel het nut van in. Het is handig voor mijn therapeuten om een overzicht te hebben en het geeft mijzelf ook wel wat inzicht in verschillende patronen en valkuilen in mijn eetpatroon.

Omdat ik weleens de vraag krijg hoe het er nou eigenlijk uitziet, zo'n eetdagboek, en wat ik daar allemaal in schrijf, ga ik jullie twee verschillende dagen meenemen in mijn eetpatroon. Mocht je daar gevoelig voor zijn, wees dan alsjeblieft lief voor jezelf en lees het niet. Ik wil niemand triggeren.

Bloggen over therapie

Toen ik wist dat ik wilde gaan bloggen over mijn problemen, moest ik een aantal keuzes maken. Naast natuurlijk het kiezen van een blogplatform en het maken van een uploadschema, moest ik vooral inhoudelijk wat gaan bedenken. Wilde ik onder mijn eigen naam bloggen of onder een pseudoniem? Hoe eerlijk wilde ik zijn? En welke persoonlijke gegevens en gedachten kon ik wel en niet prijsgeven? Het internet vergeet nooit iets.

Voor mijzelf vond ik het niet moeilijk om die keuzes te maken. Ik wikte en woog een tijdje en hakte knopen door. Maar toen ik met therapie begon, werd het lastiger. Want ik was niet meer de enige die erbij betrokken was.

Schone schijn

Op een doordeweekse maandagavond ga ik weer eens bij mijn vader eten. Sinds de bezoekregeling van na de scheiding is losgelaten, zien we elkaar minder vaak, maar we proberen minstens eens per zes weken iets af te spreken. Dat komt er om een of andere reden altijd op uit dat we samen gaan eten, al dan niet buiten de deur. Mijn vader is één van de paar mensen in mijn omgeving die precies weet hoe het er allemaal voor staat in mijn hersenpan en mijn agenda. En hij is dus ook één van de weinige mensen bij wie ik de vraag 'Hoe gaat het met je?' eerlijk kan beantwoorden.

En ik realiseer me weer eens heel goed waarom ik mijn toestand voor iedereen geheim houd.

Kapot lijf: de gevolgen van een eetstoornis

Het hebben van een eetstoornis gaat je niet in de koude kleren zitten. Naast dat het emotioneel en mentaal een uitputtende ziekte is, kun je ook nogal wat kapot maken aan je lichaam. Dit heb ik de afgelopen jaren vakkundig genegeerd. De dingen waar ik last van had, tja, die merkte ik wel, maar ik deed een beetje alsof ze er niet waren. Ik vond dat ik geen recht tot klagen had, want ik heb het allemaal zelf gedaan. En daarnaast is het moeilijker om jezelf vakkundig te blijven slopen als je je er helemaal van bewust bent dat je dat doet. De struisvogelpolitiek is makkelijker.

Maar nu ik in therapie zit, kom ik daar natuurlijk niet meer mee weg. Er moet overal over gepraat worden. Vooral de dingen waar je niet over wilt praten.

Professional Anorexic

Soms word ik me ervan bewust hoeveel schaduwwerelden er naast elkaar bestaan, en hoe weinig ervan we eigenlijk kennen. Ik zie dit in mijn eigen leven, waar ik twee parallelle bestaansindelingen heb van het hardwerkende studentje versus het kapotte therapiemeisje, en hoe weinig mensen daarvan weten. Maar nog meer zie ik dit online. Weinig mensen zijn zich er helemaal van bewust hoe groot de pro-anacommunity is. En hoe diep ik daar in heb gezeten.

Voor veel mensen is pro-ana iets dat ze weleens op het nieuws voorbij hebben zien komen, meestal in het journaal als er weer stemmen opgaan om het te verbieden. Dan wordt er verteld dat pro-ana bestaat uit websites waar akelig dunne meisjes elkaar vertellen dat ze nóg akelig dunner moeten worden en dat ze dood neer zullen vallen als ze een wortel eten. Dit is niet de realiteit die ik ken. Voor mij is pro-ana jarenlang mijn thuis geweest. Een deel van mij woont er nog steeds.

Boterhammen en bullshit: de diëtist

Na een aantal gesprekken met Elise zijn we aangekomen bij het gedeelte van de behandeling waar ik op dit moment het meest tegenop zie. Het normaliseren van mijn eetpatroon is het hoofddoel van de eerste helft van de behandeling, en daar moeten de hulptroepen bijgehaald worden. Elise maakt een afspraak voor me met de diëtist van de aangrenzende eetstoorniskliniek. Sarah is gespecialiseerd in jonge vrouwen met een eetstoornis en dus de aangewezen persoon om samen met mij naar mijn eetpatroon te kijken.

De dagen voor de afspraak word ik geplaagd door allerlei gedachten. Sarah werkt in de kliniek, dan ziet ze vast alleen ondervoede anorecten. Zal ze niet denken dat ik een aansteller ben, dat het onzin is dat ik daar zit? Kan ze me wel helpen? Gaat ze me nu meteen acht boterhammen per dag (mijn grootste angst) laten eten? Ik zit op en neer te wippen op mijn stoel in de verder lege wachtkamer tot ik opgehaald word door een vrouw van een jaar of veertig met kort blond haar en een vriendelijk gezicht. 'Sofie? Ik ben Sarah, kom maar mee.'

Noteer en leer

Ik dacht dat ik ondertussen wel wist wat therapie was. Je hebt een therapeut, ofwel individueel ofwel in een groep. Je komt eens in de zoveel tijd bij elkaar, bespreekt dan dingen die al dan niet aangestuurd worden door de therapeut in kwestie. Je luistert, je praat, je denkt na en je werkt aan jezelf. Soms krijg je medicijnen, soms niet. Vaak ga je met een tollend hoofd naar huis dat vol zit met advies waarvan je nog niet weet of je het na gaat kunnen (of willen) leven. En de volgende keer ben je er gewoon weer en begin je opnieuw.

Sinds ik ben begonnen op de eetstoornisafdeling, is er een nieuwe dimensie aan mijn therapieleven gekomen: de papieren afdeling. En dat is wennen.

Terrortherapeut

De eerste psycholoog die ik bezocht, was op mijn dertiende. Dat is nu bijna tien jaar geleden en in die tijd heb ik nog een aantal hulpverleners versleten. Met de een had ik een betere klik dan de ander, dat is normaal. Maar er zaten er ook een paar bij met wie het écht niet klikte. Lag het aan hen, lag het aan mij? Misschien wel van allebei een beetje. Inmiddels ben ik beter geworden in aangeven waar ik last van heb en wat ik nodig heb, ook van hulpverleners. Maar de afgelopen jaren ging dat niet altijd van een leien dakje.

Door een recente aanvaring met Elise begon ik terug te denken aan alle rare therapeuten die ik in mijn leven heb versleten. Ik heb de vervelendste eens op een rijtje gezet. Psychiatrisch zorgsysteem, eat your heart out!

Het nieuwe meisje

Na een zomer waarin onze groep zo piepklein was geworden dat we soms een therapieavond draaiden met meer therapeuten dan groepsleden, is het eindelijk zover. De week na de vakantie beginnen er twee nieuwe mensen en is onze groep weer een beetje voller. Dat is fijn, want als het weer wat stabieler wordt, durf ik hopelijk ook wat meer. Daarnaast ben ik het enige overgebleven meisje en hoe leuk ik de jongens (die ik soms grappend 'mijn harem' noem) ook vind, een beetje extra oestrogeen is welkom.

Als ze binnenkomt, weet ik het na één blik eigenlijk al. Ik zie hoe ze zich beweegt, hoe ze naar iedereen kijkt, hoe ze gaat zitten en haar trui omlaag trekt. Ik weet het, maar toch voel ik nog een schokje in mijn maag als ze in het voorstelrondje vertelt dat ze Claire heet en naast haar depressie ook anorexia heeft.

Elastieken uithoudingsvermogen

Ik ben 22 jaar en tot nu toe heb ik altijd eindeloos doorgesukkeld. Gaat het niet goed? Balen, maar dat komt wel weer. Voel je je kut? Uit bed komen en naar school, van blijven liggen word je niet gelukkiger, dan loop je achter en je hebt de energie niet om je bij te werken. Wil je dood? Tja, dat wil je al jaren, dan red je het nu ook nog wel. Doorgaan. Niet lullen maar poetsen. Niet achterom kijken. Niet nadenken.

Uiteindelijk vond ik mezelf dan altijd terug op de bodem van een put die na ieder tripje een beetje dieper was geworden. Mijn zelfbeheersing en mijn uithoudingsvermogen zijn als een dikke postelastiek. Je kunt eraan trekken en hij rekt mee, nog verder en nog verder. Daarna laat je hem los en springt hij weer terug. Maar na iedere keer hard trekken wordt hij wat dunner.

Ik wilde niet gaan zitten wachten tot mijn elastiek uiteindelijk zou knappen.

D-day: de diagnose

Na het invullen van ruim 250 vragen over ieder aspect van mijn persoonlijkheid en een twee uur durend gesprek met Vincent waarin een hoop vragen nog eens dunnetjes overgedaan werden, is het tijd voor het diagnosegesprek. Omdat ik tegenwoordig regelmatig in het therapiegebouw te vinden ben, heeft Vincent de diagnoseafspraak achter een andere afspraak weten te plannen. Voordeel: het bespaart me een extra ritje naar de GGZ. Nadeel: er zit ruim drie kwartier tussen de afspraken, en dus heb ik alle tijd om nerveus te worden in de wachtkamer. Ik wiebel met mijn tenen, speel eindeloze potjes Patience op mijn telefoon, probeer een paar pagina's te lezen en staar uit het raam tot Vincent me komt halen.

In zijn kamertje gaan we tegenover elkaar zitten. Ik voel dat mijn wangen rood en warm zijn. 'Zal ik dan maar meteen met de deur in huis vallen?' vraagt Vincent. Daar hoopte ik al op, dus ik knik en ik wacht op het vonnis. Dat blijft uit: 'Ik ben er nog niet helemaal uit.'

Twee levens

Het aantal mensen buiten de veilige therapieomgeving dat weet dat ik in therapie ben, is op twee handen te tellen. Dat probeer ik heel bewust zo te houden. Voor mij wegen de voordelen van openheid niet op tegen de nadelen. Ik wil zelf bepalen wie het weet en wie niet. Ik wil niet dat meisje in therapie zijn, het meisje met een moeilijk hoofd. Mijn geestelijke gesteldheid gaat niemand een klap aan zolang ik mezelf overeind weet te houden. En dat lukt nog, dus ik hou vol.

Maar nu ik een behandeling opstart op de eetstoornisafdeling, begint mijn rooster voller te worden. Tegelijk is ook de school weer begonnen. Mijn twee parallelle levens raken gevulder.

250 stellingen

En dan had ik ook nog die arm die een been bleek te zijn: de mogelijke persoonlijkheidsstoornis. Elise en Vincent gingen in stevig overleg met elkaar over wie het brein van Sofie uit zou gaan spoelen. De bal kwam bij Vincent te liggen. Gewapend met twee dikke vragenlijsten en een heleboel gesprekstijd stapte hij mijn hersenpan binnen.

Hij liet me eerst een kleine 250 stellingen met ja of nee beantwoorden. En omdat lijstjes van papier zijn en mensen niet, gingen we daar vervolgens héél uitgebreid over praten.